Οι σχέσεις Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων στο μικροσκόπιο ομογενούς ερευνήτριας

Stephanie Jabos with her Turkish Cypriot family friend, Alkan, in Morphou Cyprus in 2015.

Stephanie Jabos with her Turkish Cypriot family friend, Alkan, in Morphou Cyprus in 2015. Source: Supplied

Η ομογενής ερευνήτρια και πανεπιστημιακός κυπριακής καταγωγής Στέφανι Τζέικομπς τα τελευταία χρόνια διερευνά την εθνογραφική και διαπολιτισμική σχέση των κατοίκων στα μικτά χωριά της Κύπρου από δεκαετία του 1930 έως τη δεκαετία του 1950, και πριν την κορύφωση των συγκρούσεων το 1974.


Η Στέφανι Τζέικομπς ξεκίνησε την έρευνά της προκειμένου να καταγράψει ένα κρυμμένο κεφάλαιο της κυπριακής ιστορίας με αφορμή την στενή φιλία που συνδέει τον Ελληνοκύπριο παππού της Κώστα και τον καλύτερό του φίλο, Τουρκοκύπριο Μεχμέτ.
Μιλώντας στο Ελληνικό Πρόγραμμα, η ομογενής ερευνήτρια δήλωσε ότι μέχρι στιγμής έχει καταγράψει τριάντα τρεις συνεντεύξεις στην Αυστραλία, στις έξι Πολιτείες και Επικράτειες της χώρας. Επιπλέον, 40 συνεντεύξεις έλαβαν χώρα στην Κύπρο, στο βόρειο και νότιο κομμάτι του νησιού. 
Ms Jacobs great-uncle Andreas reuniting with his friend Fuat in Agia Irini, Cyprus in 2015.
Ms Jacobs great-uncle Andreas reuniting with his friend Fuat in Agia Irini, Cyprus in 2015. Source: Supplied
Οι συνεντεύξεις της κ. Τζέικομπς με τους ηλικιωμένους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους στην Κύπρο και την Αυστραλία, είναι ουσιαστικά η καταγραφή των ιστοριών τους από την παιδική ηλικία μέχρι την ενηλικίωση στα μικτά χωριά της Κύπρου, που ως σκοπό έχει την διερεύνηση των χριστιανο-μουσουλμανικών σχέσεων στην Μεγαλόνησο από τη δεκαετία του 1930 έως τη δεκαετία του '60

Σε προσωπικό επίπεδο, υπήρχαν έντονες διαπολιτισμικές πρακτικές και παραδόσεις που συμπεριλάμβαναν μεικτούς γάμους, κουμπαριές και βαθιές φιλίες.
Stephanie Jacobs with Turkish Cypriot Feriha in Agia Irini, in 2015.
Stephanie Jacobs with Turkish Cypriot Feriha in Agia Irini, in 2015. Source: Supplied
Κάποια από τα στοιχεία που αποδεικνύουν ισχυρές κοινωνικές σχέσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων αναφέρουν ότι μιλούσαν ο ένας την γλώσσα του άλλου, πήγαιναν πολλές φορές στα ίδια σχολεία, δούλευαν μαζί και μοιράζονταν τις χαρές και τις λύπες από κοινού. Όλα αυτά έδιναν την εικόνα μιας αρμονικής κοινωνίας. Οι γάμοι διαρκούσαν συνήθως τρεις ημέρες από το Σάββατο ως την Δευτέρα και ο ένας αποκαλούσε τον άλλο «κουμπάρο».

Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα που φανερώνουν τις σχέσεις των δυο κοινοτήτων ήταν η κοινή πρακτική του μητρικού θηλασμού Ελληνοκύπριων βρεφών από Τουρκοκύπριες μητέρες και Τουρκοκύπρια βρέφη από Ελληνοκύπριες μητέρες. Σχεδόν οι τρεις στους τέσσερεις ερωτηθέντες στην έρευνα της κ. Τζέικομπς στην Κύπρο είχαν μνήμες από την πρακτική αυτή. 

Το θρησκευτικό νόημα, μάλιστα, της οικειότητας αυτής μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ερμηνεύεται στο ιερό βιβλίο των μουσουλμάνων, το Κοράνι, το οποίο υιοθετήθηκε από τους Ελληνοκύπριους.
Όταν ανοίχτηκαν τα σημεία διέλευσης ανάμεσα στο βόρειο και το νότιο τμήμα του νησιού το 2003, πολλοί από τους ερωτηθέντες ανέφεραν ότι επισκέφτηκαν την μητέρα που τους θήλασε.

Image

Η κ. Τζέικομπς είναι αισιόδοξη ότι οι δυο κοινότητες θα έρθουν πιο κοντά έστω και αν το Κυπριακό Ζήτημα δεν έχει ακόμη επιλυθεί. Λέει ότι υπάρχουν κάτοικοι από χωριά που ακόμα συναντιούνται. Πολλοί Ελληνοκύπριοι που κατοικούσαν στο βόρειο τμήμα του νησιού παίρνουν μαζί τους τα παιδιά και τα εγγόνια τους και τους γνωρίζουν τους Τουρκοκύπριους που ζουν ακόμα εκεί σήμερα. Χορεύουν, τραγουδούν, τρώνε μαζί και θυμούνται τα χρόνια πριν τις συγκρούσεις.

Η Κυπριακής καταγωγής ερευνήτρια πήρε επίσης συνεντεύξεις και από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους που ζουν στην Αυστραλία. Ανακάλυψε ότι όταν οι Τουρκοκύπριοι άρχισαν να μεταναστεύουν στην Αυστραλία, ήταν οι Ελληνοκύπριοι που τους βοήθησαν να βρουν δουλειά και στέγη. Αυτό λέει δείχνει τα αισθήματα των μελών των δύο κοινοτήτων ακόμα και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Μεγαλόνησο.

Share