Μετά τη διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ένα μεγάλο μέρος του Ελληνισμού ζούσε στην περιοχή του Πόντου. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο πληθυσμός τους έφτανε τις 700.000, ενώ μέχρι το 1919 είχαν ιδρύσει πάνω 1400 σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Όμως το 1908 δημιουργείται το κίνημα των Νεότουρκων, που σύντομα αρχίζει μια προσπάθεια εκτουρκισμού του πληθυσμού και εφαρμόζονται άγριοι διωγμοί των χριστιανών. Με την Ευρώπη στην δίνη του 1ου παγκοσμίου πολέμου, οι Νεότουρκοι εκτοπίζουν ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού στα βάθη της Ανατολίας και δημιουργούν τα «τάγματα εργασίας».
Στα «Τάγματα Εργασίας» καταναγκάζονται να υπηρετούν οι άνδρες που δεν υπηρετούσαν στον στρατό. Τους έβαζαν να εργάζονται κάνοντας καταναγκαστικά έργα σε ορυχεία, λατομεία και την επαρχία, υπό εξαντλητικές συνθήκες, που οι περισσότεροι δεν άντεξαν. Οι νεότουρκοι, ρήμαζαν τα χωριά, έστελναν στην εξορία ηλικιωμένους, γυναίκες και παιδιά. Τους άφηναν γυμνούς, νηστικούς, χωρίς νερό να πεθάνουν, δίχως οίκτο.
Οι στρατιώτες εισέβαλαν στα χωριά του Πόντου, άρπαζαν και λεηλατούσαν, βίαζαν και δολοφονούσαν. Άνθρωποι που επέζησαν της γενοκτονίας των Ποντίων περιέγραψαν με φρίκη τα όσα μαρτύρησαν. Η Σοφία Κυνηγοπούλου ήταν τότε μικρό κορίτσι. Θυμόταν όμως μέχρι τα βαθειά της γεράματα πως οι Τούρκοι είχαν μαζέψει τους χωριανούς σε ένα σπίτι. Αφού σφράγησαν τις εξόδους, άναψαν φωτιά και τους έκαψαν.
Στην Τραπεζούντα λειτουργούσε ένας παπάς στην εκκλησία. Οι Τούρκοι του είπαν να εγκαταλείψει την περιοχή. Εκείνος ζήτησε λίγη ώρα προθεσμία να ολοκληρώσει την λειτουργία. Τον έκαψαν ζωντανό, μαζί με τους πιστούς που ήτανε κείνη την ώρα στην εκκλησία, ανέφερε στην μαρτυρία της η Δέσποινα Σαββίδου.
Από το βάρβαρο μένος, δεν ξέφευγαν ούτε τα παιδιά. Η Δέσποινα Σαββίδου ήταν 105 ετών όταν κατέγραψε την μαρτυρία της. Δεν ξέχασε όμως ποτέ, πώς το ποτάμι είχε γίνει κόκκινο απο το αίμα των μικρών παιδιών που έπνιγαν οι Τούρκοι.
Βασανιστήρια, διωγμοί, πνιγμοί. Πολλά παιδιά που γλύτωναν απο τον αιμαοσταγή εχθρό, έβρισκαν τραγικό θάνατο απο τα χέρια της ίδιας τους της μητέρας. Ο Δαμιανός Αθανασιάδης - θυμάται την τραγική ιστορία που του έλεγε η Πόντια μάνα του. Στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν απο τους Τουρκούς η μικρή αδελφή της άρχισε να κλαίει και η μητέρα τους αναγκάστηκε να την πνίξει.
Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου έγινε σε τρείς φάσεις απο το 1914 έως το 1923. Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα για να ξεκινήσει τη δεύτερη και πιο άγρια φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Μέχρι τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 οι Ελληνοπόντιοι που έχασαν τη ζωή τους ξεπέρασαν τους 300.000. Όσοι γλίτωσαν έφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία και την Ελλάδα.
Στις 24 Φεβρουαρίου 1994, επί Ανδρέα Παπανδρέου, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού.
Ακούστε το ραδιοφωνικό αφιέρωμα στα 100 χρόνια απο την Ποντιακή Γενοκτονία, πατώντας play στο podcast που συνοδεύει την αρχική φωτογραφία.
