Neeg phem tej kev ntxias dag lub caij thov se

Tej kws thiab nom tswv tej tuam chav uas paub zoo txog neeg phem tej tswv yim ntxias dag lwm tus ceeb toom kom neeg Australia ceev faj kom tsis txhob qhia yus tej xov xwm ntiag tug rau neeg phem lub caij thov se rov qab.

New data says 24 per cent of Australians have already been targeted with a tax-related scam Source: AAP / Tim Goode/PA

Lub caij txog caij thov se rov qab no tau muaj tej kws paub zoo txog tej hauj lwm no nqua hu rau neeg Australia kom ceev faj tsam raug neeg phem dag tau lawv tej xov xwm ntiag tug.

Raws li lub txhab nyiaj Commomwealth Bank of Australia tej xov xwm tshiab qhia ces twb muaj neeg Australia txog li 24 feem pua raug neeg phem dag cuam tshuam txog cov kev thov se rov qab lawm. Thiab tseem txheeb tau tias tseem muaj neeg Australia txog li 31 feem puas tsis paub txog tej tswv yim neeg phem siv tuaj ntxias dag lawv.

Lub koom haum Australian Communications and Media Authority (ACMA) yeej tau tsim cai kom tej tuam txhab telecommunication yuav tsum tau txheeb thiab tiv thaiv kom tsis txhob muaj neeg phem siv ntau yam tswv yim ntxias dag tej neeg.

Samantha Yorke uas yog ib tug neeg ua hauj lwm ntawm ACAM hais tias tej neeg phem pheej ua txoj dag tias lawv yog tej neeg ua hauj lwm ntawm nom tswv tej cuam chav li myGov, Australian Tax Office (ATO) tuaj ntxias dag tej neeg.

Ms Yorke hais tias ''Tej neeg phem pheej siv cov robocalls, cia li hu xov tooj rau tej neeg thiab ua txoj dab tias yog hu ntawm ATO tuaj, xa sms text message tuaj, xa email muaj tej links tuaj kom yus nyem rau, nug kom yus qhia yus tej xov xwm ntiag tug kom thiaj pab thov tau se rov qab rau yus ces mam li them ib cov nyiaj cuav rau yus.''

Rob Thomson uas yog tus neeg ua hauj lwm pab tus coj ntawm lub koom haum ATO thiaj hais tias kom ceev faj txog ntau yam cim qhia tias tej zaum yog neeg phem siv coj tuaj dag yus.

Nws hais tias ''Thawj yam ces cia li xa emial, sms text message, los yog email muaj tej links, thiab Q-R code kom yus mus log in rau hauv myGov online services. Yam ob ces yog pheej nug kom yus qhia yus tus password rau lawv, qhia yus phau account number rau lawv los yog sau yus tej xov xwm ntiag tug xa raws email rau lawv, los yog yog ib tug neeg txawv yus tsis paub cia li lam hu xov tooj tuaj rau yus. Lwm yam ntxiv ces yog ATO hu rau koj los yeej tsis muaj cov zauv xov tooj rau koj pom 'no caller ID'. Ho qhov plaub uas yog nqe kawg ntawd ces tej neeg phem pheej hawv kom yus yuav tau them kiab tam sim ntawd, tsis li ces yuav raug txhom raug nplua thiab pheej nrog yus tham kom yus them rau lawv tso mas thiaj khwb xov tooj tsis tham ntxiv lawm xwb.''

Thiab kuj pom tau tias tej neeg hnoob nyoog tshaj 60 xyoo yog cov raug neeg phem dag poob nyiaj ntau tshaj plaws. Vim lawv tsis tshua paub siv digital technologies los yog muaj nyiaj ntau thiab xav coj mus nqe peev lagluam ces thiaj raug dag yooj yim. Txawm li cas los txhua yam neeg muaj hnoob nyoog sib txawv kuj yuav raug neeg phem dag tau tib yam thiab.

Ces Ms York thiaj hais tias kom yus siv 3 lub tswv yim pab ''cheem thiab tso tseg ua ntej koj yuav xa nyiaj rau ib tug neeg twg...nug tias seb koj puas paub nws los yog koj tab tom nrog leej twg tham? Puas tau ua tib zoo txheeb tias seb tus xov tooj ntawd puas yog tus tseeb ntawm ib lub koom haum twg tiag. Ntxiv ntawd ces yuav tau ntseeg yus cov kev xav, yog zoo li pheej yog tej yam tsis txaus ntseeg ces tej zaum kuj yuav yog tiag. Thiab yog tias muaj tej yam dab tsi txawv txav lawm ces kom kub siab maj ceev nrooj qhia rau yus lub txhab nyiaj paub thiab qhia rau lub koom haum Scamwatch paub.''

Mloog tau SBS Hmong hnub zwj Teeb (Thursday) 6 pm, hnub zwj Hnub (Sunday) 11 am, los yog koom tau ntxiv ntawm SBS Hmong Facebook, Google podcasts, Spotify thiab Apple podcasts. Download SBS Audio app thiab caum SBS Hmong pod follow.