با قرنطینه اجباری و فاصله گذاری اجتماعی، بسیاری از دانشگاه ها و مراکز پژوهشی تعطیل شدند و در نتیجه روند فعالیت های پژوهشی دچار اختلال جدی شد.
در این میان، پژوهشگران در حوزه های مختلف با توجه به طبیعت کار تحقیقاتی شان توانسته اند راه هایی برای ادامه فعالیت بیابند، هر چند که این کار برای همه شاخه های علوم امکان پذیر نیست. شاخه هایی از علوم که دسترسی بهتر و بیشتری به فناوری های نوین داشته اند، توانستند که در این شرایط غیرمعمول هم فعالیت کنند و شاخه های دیگر، ناچار به توقف فعالیت و یا کاهش قابل توجه ابعاد آن شدند.
اخترشناسی و اکتشاف فضا
یکی از بخش های که توانست تا حد زیادی از بحران در امان بماند، علم ستاره شناسی است. ستاره شناسی و اکتشافات فضایی در زمره فناوری های بسیار پیشرفته قرار دارد. از آنجایی که این شاخه از علم همواره وابسته به مشاهدات از راه دور است، در بحران کنونی توانسته است با استفاده از فناوری هایی که در اختیار دارد، راهی برای ادامه فعالیت بیابد. بسیاری از پروژه های پژوهشی فضایی مبتنی بر مشاهدات و تحلیل های داده های دریافت شده از ابزارهای مختلف است و این ابزارها و تجهیزات برای استفاده طولانی مدت طراحی شده اند. این تجهیزات یا روی زمین قرار دارند، مثل تلسکوپهای رادیویی، یا در فضای اطراف زمین مستقر هستند، مثل ایستگاه بین المللی فضایی و تلسکوپ فضایی هابل و یا از فضای دورِ بین سیاره ای و بین منظومه ای اطلاعات را ارسال می کنند، مثل ویجرها و مریخ نورد کنجکاوی.
چنین پروژه هایی در صف مقدم کارهایی قرار دارند که می توان آنها را در دوران همه گیری بیماری انجام داد. مثلا گروه راهبری مریخ نورد کنجکاوی، از خانه کار هدایت این مریخ نورد را انجام می دهند و آزمایش روبات اروپا کلیپر (Europa Clipper) از پروژه اکتشاف ماه پوشیده از یخ مشتری، اروپا در قاره قطب جنوب و به دور از اجتماعات انسانی در حال انجام است.
با این توضیحات می توان گفت که بخش بزرگی از فعالیت های پژوهشی ـ تحلیلی در بخش اخترشناسی و اکتشاف فضا با تغییراتی در نحوه انجام کار، همچنان در حال انجام است.
مطالعات آب و هوایی
همه گیری کروناویروس بر بخش مطالعات و پایش تغییرات آب و هوایی هم تاثیر گذاشته است. اگرچه بسیاری از تجهیزات هواشناسی، هوشمند و خودکار هستند و می توانند هفته ها بدون دخالت انسان کار کنند، اما تعمیرات آنها به حضور انسان ها نیاز دارد. بنابراین پروژه هایی که مبتنی بر تحلیل اطلاعات دریافتی از ماهواره ها و ایستگاه های زمینی هستند، می توانند کماکان ادامه پیدا کنند، اما پروژه هایی که مستلزم نصب تجهیزات جدید هستند با تاخیر در اجرا رو به رو شده اند.
در کشورهای در حال توسعه، بسیاری از اطلاعات آب و هوایی به صورت دستی و توسط افراد جمع آوری می شود و به همین دلیل، اعمال محدودیت ها باعث اختلال در دریافت این اطلاعات می شود و در روند کلی مطالعات آب و هوایی در سراسر جهان تاثیر می گذارد.
شیمی، زیست شناسی، زمین شناسی و پروژه های دانشِ شهروندی
زیست شناسی، زمین شناسی و شیمی جزء علومی هستند که به طور دائم به مطالعات میدانی و کار آزمایشگاهی نیازمندند. با اجرای قوانین قرنطینه و بسته شدن دانشگاه ها، بخش زیادی از این پروژه های پژوهشی متوقف شده است.
در حال حاضر پروژه های مشاهده گونه های گیاهی و جانوری در همه جای دنیا با اختلال رو به رو شده است. پروژه های حفاری برای یافتن فسیل دایناسورها در بسیاری از نقاط دنیا متوقف شده و آزمایشگاه های مورد نیاز برای تحلیل اطلاعات هم اغلب تعطیل هستند.
پروژه های دانش شهروندی هم در این میان به طور گسترده تحت تاثیر قرار گرفته اند. این پروژه ها که کمکی بزرگ برای توسعه شاخه های مختلف دانش بوده اند و به کمک مشارکت میدانی شهروندان عادی مشتاق علم انجام می شدند، به طور کامل دستخوش تغییر شده اند، چرا که شهروندان به خاطر اعمال محدودیت ها قادر به ترک محل زندگی خود نیستند و نمی توانند به طور مثال روزانه به ساحل نزدیک محل زندگیشان بروند و تعداد پلیکان های مهاجر را برای کمک به یک پروژه علمی بشمارند. اما موسسات پژوهشی مختلف مانند «انجمن دانش شهروندی استرالیا»، پروژه هایی جدیدی را برای دوران کروناویروس معرفی کرده اند که افراد می توانند آنها را از خانه و به صورت آنلاین انجام دهند. یکی از این پروژه ها که فولد ایت (Fold it) نامیده می شود، به طور خاص به دنبال یافتن پروتئینی خاص با مشارکت شهروندان است که با آن بتوان سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس کروناویروس را بهبود داد.
پزشکی
دانش پزشکی در این میان وضعیتی متفاوت دارد. منابع مالی و نیروی انسانی کشورهای جهان روانه پژوهش های علمی در حوزه پزشکی شده است تا در گام نخست این ویروس و رفتار آن شناخته شود و در گام های بعدی واکسن و درمانی برای آن ابداع شود.
علاوه بر تلاش گسترده دولت ها در سراسر جهان برای سرعت بخشیدن به پژوهش ها در این زمینه، کمک های مالی فراوانی توسط افراد و سازمان های پرنفوذ و ثروتمند دنیا روانه پژوهشگاه های فعال در این زمینه شده است.
ده ها گروه پژوهشی در کشورهای مختلف و با روش های گوناگون سرگرم ساخت واکسن برای مقابله با این ویروس هستند و همزمان گروه های مختلف پژوهشگران به دنبال یافتن دارویی موثر برای کاهش اثرات مرگبار این بیماری هستند.
آینده پژوهش های علمی
یکی از تاثیرات مهم اما غیر مستقیم شیوع ویروس کروناویروس بر پژوهشهای علمی، تاثیر آن بر بودجه تحقیقاتی کشورهاست. همه گیری بیماری باعث کوچک تر شدن اقتصاد دنیا شده است و کشورها وارد دوره رکود اقتصادی شده اند. کشورهای ثروتمند با تکیه بر فناوری های پیشرفته ای که قبلا طراحی و ساخته شده اند، می توانند به فعالیت های پژوهشی خود همچنان ادامه دهند، اما پیش بینی می شود با انقباض اقتصاد این کشورها، ابعاد برنامه های پژوهشی آنها کوچکتر شود.
اما داستان برای کشورهای در حال توسعه و فقیر متفاوت است. این کشورها برای ادامه فعالیت های پژوهشی با چالش های جدی رو به رو خواهند بود. اولویت اول این کشورها نجات اقتصادشان از فروپاشی و تامین نیازهای اساسی مردمشان خواهد بود و بی شک پروژه های پژوهشی در این کشورها برای مدتی به حاشیه خواهند رفت. در این بین ممکن است که پروژه هایی که تاثیری در ابعاد بین المللی دارند، مثل پروژه نصب ایستگاه های هواشناسی در افغانستان، با حمایت و بودجه سازمان های بین المللی و کشورهای ثروتمند اجرایی شوند.
با این اوصاف پیش بینی می شود که بخش بزرگی از بودجه پژوهشی همه کشورها، صرفنظر از توان اقتصادی آنها به پژوهشهای پزشکی در زمینه ویروس کروناویروس اختصاص یابد.
