نکات مهم
- بحران انرژی فعلی استرالیا سال هاست که در حال شکل گیری است، اما این هفته با اقدامی بی سابقه از سوی یک سازمان ملی تنظیم کننده، به نقطه عطف جدیدی رسید.
- در پی تهدید خاموشی در چندین ایالت استرالیا، AEMO برای نخستین بار، در اقدامی با هدف تامین منابع مطمئن انرژی، بازار لحظه ای عمده فروشی برق را به حالت تعلیق درآورد.
اپراتور بازار انرژی استرالیا (AEMO) در هفته جاری در بحبوحه بحران انرژی که سواحل شرقی کشور را فرا گرفته است، مداخله بی سابقه ای را در بازار انرژی استرالیا انجام داد.
در پی تهدید خاموشی در چندین ایالت استرالیا، AEMO برای نخستین بار، در اقدامی با هدف تامین منابع مطمئن انرژی، بازار لحظه ای عمده فروشی برق را به حالت تعلیق درآورد.
اما بازار لحظه ای یا spot market چیست و این تعلیق توسط AEMO چه معنایی برای مصرف کنندگان انرژی خواهد داشت؟
بحران انرژی فعلی استرالیا سال هاست که در حال شکل گیری است، اما این هفته با اقدامی بی سابقه از سوی یک سازمان ملی تنظیم کننده، به نقطه عطف جدیدی رسید.
در بحبوحه هشدارها در مورد خاموشی های احتمالی در سراسر ایالت های شرقی در استرالیا، اپراتور بازار انرژی استرالیا برای نخستین بار، اقدام به تعلیق بازار لحظه ای ملی برق در کشور کرد.
دانیل وسترمن ریاست AEMO در هنگام اعلام این تصمیم گفت که کارکرد این سیستم غیرممکن شده است، و تعلیق آن تضمین کننده تامین قابل اعتماد و ایمن خواهد بود.
گیوم راجر، دانشیار اقتصاد از دانشگاه موناش، می گوید که بازار انرژی استرالیا در هم شکسته است.
او گفت: «بازیکنان زیادی با بازارهای رقابتی و دولت ها تعامل دارند و همه می خواهند همه چیز را به روش خود تنظیم کنند. بنابراین این یک فوتبال سیاسی نیز می شود.»
بازار لحظه ای چیست و چرا دچار اختلال شده است؟
در بیشتر نقاط استرالیا، برق از طریق بازار ملی برق یا National Electricity Market یا N-E-M تامین می شود که در همه جا به جز وسترن استرالیا و قلمرو شمالی فعال است.
تولید کنندگان برقی را که از طریق بازار عمده فروشی ایجاد می کنند به شرکت های خرده فروشی می فروشند و سپس آن را به مصرف کنندگان، از جمله خانوارها و کسب و کارها می فروشند.
برخی از مصرف کنندگان، برق را از طریق قرارداد هایی که قیمت های از پیش تعیین شده را تعیین می کنند، خریداری می کنند و بقیه از طریق آنچه به عنوان بازار لحظه ای یا نقطه ای برق شناخته می شود، معامله می شود.
مایکل بریر مدیر موسسه انرژی دانشگاه ملبورن گفت: «بازار نقطه ای یا لحظه ای در بازار عمده فروشی برق، یک فرآیند خودکار است که توسط اپراتور بازار انرژی استرالیا اداره می شود. این اساساً یک بازار خودکار واحد است. جایی که کسانی که برق تولید می کنند - که می تواند انرژی خورشیدی، باد و زغال سنگ و ژنراتورهای گاز، و ژنراتورهای آبی باشد - برق خود را به بازار عرضه می کنند، و یکسری از مردمی که برای خانه های ما برق مصرف می کنند، خرده فروشان ما هستند که ما را با آن برق نمایندگی می کنند. بنابراین این حراج دائمی بین خریداران و فروشندگان است. این بازار هر پنج دقیقه به طور شبانه روزی و در تمامی روزهای سال برقرار است».
اما آنچه معمولاً از آن با عنوان "طوفان کامل" از عوامل توصیف شده است، این سیستم دقیق تنظیم شده را ناراحت کرده است.
تحریم های جهانی اعمال شده بر نفت و گاز روسیه به دلیل جنگ این کشور با اوکراین، قیمت کالاها را افزایش داده است.
از سوی دیگر، در سراسر استرالیا، ناوگان نیروگاه های قدیمی زغال سنگ این کشور، قطعی برنامه ریزی شده و غیر منتظره ای داشته اند که حدود ۲۰ درصد از آنها در حال حاضر آفلاین هستند.
علاوه بر اینها، افزایش تقاضا نیز عامل مهم دیگری است زیرا یک سرمای زمستانی در ایالت های شرقی استرالیا در حال وقوع است و بسیاری از نقاط کشور سردترین شروع فصل زمستان خود را در دهه های اخیر تجربه کرده اند.
همه این عوامل، قیمت عمده فروشی برق را افزایش داده است.
گیوم راجر، دانشیار اقتصاد از دانشگاه موناش گفت: «اگر مثلاً برای خطوط هوایی شرایط مشابهی داشته باشیم، می‌بینیم که قیمت کرایه‌های خطوط هوایی بالاتر است. در نتیجه در آن زمان، مردم کمتر پرواز می کنند. اما می دانید، در حال حاضر در زمستان، من واقعاً نمی‌توانم انرژی کمتری تقاضا کنم. چون من خانه ای برای گرم کردن دارم. بچه های کوچک دارم. و باید گهگاهی چراغ ها را روشن کنم. بنابراین این تقاضای برق به شدت بی برگشت است. و این همان چیزی است که قیمت های بسیار بالا را ایجاد می کند.»
در واکنش به افزایش قیمت لحظ های AEMO سقف قیمتی ۳۰۰ دلاری را برای تولید کنندگان برق به ازا هر مگاوات ساعت اعمال کرد.
اما تولید کنندگان برق می گویند که تولید برق برای آنها بیشتر از آن هزینه دارد، بنابراین این محدودیت قیمت، آنها را مجبور می کند تا با ضرر کار کنند.
در این وضعیت، به جای انجام این کار، برخی از تولیدکنندگان تصمیم گرفتند به طور کلی از سیستم خارج شوند و در نتیجه برق کمتری برای پاسخگویی به تقاضای موجود وجود داشت.
مایکل بریر می گوید این همان چیزی است که AEMO را وادار کرد تا دوباره مداخله کند.
AEMO اکنون مسئولیت تعیین قیمت عمده فروشی برق را بر عهده خواهد گرفت و می تواند در صورت نیاز، به تولید کنندگان برق برای تامین برق سفارش دهد.
گیوم راجر می‌گوید در این شرایط، تولید کنندگان برق می توانند برای جبران هر گونه خسارتی که متحمل می‌شوند، از AEMO درخواست خسارت کنند.
برخی از منتقدان، تولیدکنندگان برق را متهم کرده اند که سیستم را به بازی گرفته است و سود خود را بر وظیفه خود برای ارائه خدمات ضروری به استرالیایی ها مقدم می شمارند.
مایکل بریر می گوید که معتقد است کمیسیون رقابت و مصرف کننده استرالیا و تنظیم کننده انرژی استرالیا با این تولید کنندگان برخورد خواهند کرد.
او می گوید که تولید کنندگان همواره طبق قانون عمل می کنند.
AEMO می گوید که تعلیق بازار نقطه ای یا لحظه ای را هر روز بررسی خواهد کرد.
اگرچه به نظر نمی رسد که این حرکت باعث توقف بحران شده باشد چرا که از مردم در ایالت نیو ساوت ولز خواسته شده است تا در مصرف برق خود صرفه جویی کنند.
سامانتا هپبورن استاد حقوق انرژی از دانشگاه دیکین می‌گوید که معتقد است این تعلیق به AEMO اجازه می دهد تا چگونگی اجرای قوانین ملی برق را به شیوه ای منطقی، مدیریت کند.
او از دولت خواسته است تا سیاست ذخیره سازی گاز داخلی را - که به قیمت های جهانی وابسته نیست - به عنوان اولویت اصلی خود دنبال کند.
در حال حاضر به خانوارها گفته شده است که ممکن است فوراً هیچ تأثیری از تعلیق بازار لحظه ای احساس نکنند، زیرا این اقدام بیشتر بر عمده فروشان تاثیر خواهد گذاشت.
اما دیوید برن پروفسور اقتصاد دانشگاه ملبورن می گوید که با طولانی شدن بحران انرژی، هزینه ها سرازیر خواهند شد.
