ข้อควรปฎิบัติ
- รอยกัดจากแมงมุมสีดำขนาดใหญ่ ควรได้รับการรักษาจากแพทย์อย่างเร่งด่วน
- ไม่ว่าจะถูกงูชนิดใดกัด จำต้องทำการรักษาเสมือนอาจเป็นอันตรายถึงชีวิตใช้ผ้าพันแผลตรึงความดันพันไว้รอบๆ บริเวณที่ถูกกัดก่อนเป็นอันดับแรก
- คุณสามารถเข้าถึงความช่วยเหลือทางการแพทย์ฉุกเฉินได้ทุกที่ในออสเตรเลีย แม้ในพื้นที่ห่างไกล
ออสเตรเลียมีชื่อเสียงเกี่ยวกับสัตว์มีพิษที่น่าสะพรึง แต่เมื่อพูดถึงแมงมุมชนิดต่างๆ แล้ว ก็ยังนับว่าเป็นประเทศที่โชคดี ดาร์เรน โรเบิร์ตส ผู้อำนวยการแพทย์แห่งศูนย์ข้อมูลสารพิษของรัฐนิวเซาท์เวลส์ อธิบายว่า
"จริงๆ แล้ว พวกเราที่อยู่ในออสเตรเลียโชคดีนะ มีแมงมุมเพียงชนิดเดียวที่เราค่อนข้างกังวลเกี่ยวกับมัน และนั่นก็คือแมงมุมใยกรวย (funnel-web spider) ถึงแม้จะมีการพูดถึงเจ้าแมงมุมหลังแดง (redback spider) ว่ามีพิษ แต่มันจะทำให้คุณแค่รู้สึกไม่สบาย โอกาสที่จะถึงตาย หรือมีอาการแพ้จากพิษขั้นรุนแรงจนต้องเข้าโรงพยาบาลมีโอกาสน้อยมาก ดังนั้น แมงมุมในออสเตรเลียโดยทั่วๆ ไป ถือว่ามีพิษน้อย หรือไม่มีพิษเลย"
ผลการวิจัยได้หักล้างความกังวลก่อนหน้านี้เกี่ยวกับการกัดของแมงมุมหลังแดง แม้ว่ามันจะมีพิษ แต่ต้องใช้เวลาหลายชั่วโมงที่จะทำให้เกิดอาการ และไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษาทางการแพทย์ เว้นแต่จะมีสัญญาณของการติดเชื้อหรือมีอาการแย่ลง Credit: Getty Images/Jenny Dettrick
"คำแนะนำคือ ให้ล้างบริเวณบาดแผลด้วยยาฆ่าเชื้อ ตรวจดูว่าได้รับวัคซีนบาดทะยักเมื่อไม่นานมานี้ ไม่อย่างนั้น เราก็ทำได้แค่คอยสังเกตุการณ์และรอดู ถ้ามีอาการต่างๆ ตามมา จะเกิดขึ้นอย่างช้าๆ โดยมาก จะไม่จำเป็นที่จะต้องไปโรงพยาบาล"
โดยส่วนมาก แมงมุมกัดจะไม่รู้สึกได้ในทันที จนกระทั่งผ่านไปได้ระยะหนึ่ง
เจ้าแมงมุมใยกรวยนี้กัดเจ็บมาก เมื่อมันกัด นั่นก็คือตอนที่มันหลั่งพิษเข้าไป และค่อนข้างรวดเร็ว ภายในเวลา 30 ถึง 60 นาที คนส่วนใหญ่จะเริ่มมีอาการดังนี้ ปวด การเต้นของหัวใจที่เร็วขึ้น เหงื่อออก หายใจติดขัด มีการรายงานถึงอาการชาที่บริเวณริมฝีปาก บางครั้งกล้ามเนื้อของพวกเขาอาจรู้สึกอ่อนแรงและมีอาการสั่น
นายแพทย์ โรเบิร์ตส กล่าวว่า แต่ถ้าถูกกัดโดยแมงมุมโยกรวย (funnel-web spider) กัดแล้ว นี่จะกลายเป็นเรื่องตรงกันข้ามเลยทีเดียว
ดังนั้น แมงมุมใยกรวยจึงเป็นชนิดที่น่ากังวลมาก เนื่องจากทำให้เกิดพิษที่คุกคามถึงชีวิตและมักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว บางคนอาจป่วยหนักและต้องการรถพยาบาลและต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษในโรงพยาบาล"
“งูโดยทั่วไปไม่ได้อยากเข้าไปในบ้านคน” จิอานี่ ฮอดจ์สัน ผู้เชียวชาญด้านการจับงูกล่าวว่า 90% ของโทรศัพท์ที่เขาได้รับจะเป็นการขอให้ช่วยนำงูออกจากสวนหลังบ้าน Credit: Getty Images/Andrew Balcombe / EyeEm
สามารถติดต่อขอรับบริการทางโทรศัพท์ของศูนย์การบินแพทย์หลวงได้ที่เบอร์ 1300 69 7337 เป็นจุดแรกที่ให้คำแนะนำเกี่ยวกับสุขภาพ ในขณะที่การติดต่อทริปเปิ้ลซีโร่ (000) จะโอนสายมาให้ที่เราหากต้องการเคลื่อนย้ายผู้ป่วยทางอากาศ ซึ่งรวมไปถึงการถูกงู หรือแมงมุมกัดด้วย
อาการปวดจากบริเวณที่โดนกัดจากแมงมุมเป็นเรื่องปกติ ให้ใช้การประคบเย็น หรือน้ำแข็งประคบ (ห่อในผ้าสะอาด) ตรงบริเวณที่ถูกกัดเป็นเวลา 15 นาที
"หน่วยบริการลำเลียงผู้ป่วยทางอากาศ (The aeromedical retrieval service) เป็นบริการที่ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถเข้าถึงการดูแลที่พวกเข้าต้องได้รับ ดังนั้น การถูกงูกัด แมงมุมกัด ต้องได้รับการดูแลอย่างเร่งด่วน ประชาการผู้ป่วยจำนวนมากของเราอาศัยอยู่ในบริเวณที่ไม่สามารถได้รับการดูแลนั้นๆ ผู้ป่วยเหล่านั้นจะโทรหาเราโดยตรง พวกเขาจะพูดคุยกับแพทย์ทางโทรศัพท์ แพทย์จะให้คำแนะนำ วิธีปฐมพยาบาล และหลังจากนั้น แพทย์จะดำเนินการตรวจสอบขั้นตอนที่เหมาะสมในการให้ผู้ป่วยเข้าถึงการดูแลที่พวกเขาต้องการ"
นายแพทย์ฟรานซิส อธิบายว่า "โดยปกติ เราแนะนำให้ผู้ป่วยที่แจ้งว่าถูกงูกัดทำการรักษาเหมือนกับถูกพิษเข้าสู่ร่างกาย แม้จะไม่มีอาการแต่อย่างใด เพราะนั่นจะเป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุด ส่วนการถูกกัดโดยแมงมุมนั้น ค่อนข้างจะแนะนำได้ยากกว่า โดยปกติเราจะไม่รู้ว่าเป็นแมงมุมชนิดไหนที่กัด หรือไม่สามารถระบุอาการบาดเจ็บได้ ไม่ว่าจะถูกแมงมุมหลังแดง หรือแมงมุมใยกรวย หรือแมงมุมชนิดอื่นๆ กัด ผู้ป่วยส่วยใหญ่จะบอกว่า ฉันรู้สึกกังวล เพราะคิดว่าถูกแมงมุมกัด ฉันรู้สึกไม่ค่อยสบาย ดังนั้น หากมีอาการอื่นๆ นอกเหนือจากเจ็บที่บาดแผล เราถึงค่อยรู้สึกกังวล และนั่นคือส่วนที่เราใช้พิจารณาในการเข้าแทรกแซง และให้การรักษาในขั้นต่อไป"
โดยส่วนมาก แมงมุมกัดจะไม่รู้สึกได้ในทันที จนกระทั่งผ่านไปได้ระยะหนึ่ง ดอกเตอร์ โรเบิร์ตส กล่าว Credit: Getty Images/Stefania Pelfini, La Waziya Photography
นายแพทย์โรเบิร์ตส์ อธิบายวิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้นเป็นขั้นตอนดังนี้
สิ่งที่เราแนะนำคือ ใช้ผ้าพันแผลตรึงความดันพันไว้รอบๆ บริเวณที่ถูกกัด ให้แน่ใจว่าไม่รัดแน่นจนเกินไป แล้วให้ผู้ป่วยนอนราบ อยู่นิ่งๆ รอจนกระทั่งรถพยาบาลมาถึง เมื่อถูกกัดโดยแมงมุมใยกรวบ ควรให้ผู้ป่วยหยุดเดินไปมา เพราะนั่นจะทำให้พิษแล่นเข้าทั่วร่างกาย
ใช้ผ้าพันแผลตรึงความดันพันไว้รอบๆ บริเวณที่ถูกกัด ให้แน่ใจว่าไม่รัดแน่นจนเกินไป แล้วให้ผู้ป่วยนอนราบ อยู่นิ่งๆ รอจนกระทั่งรถพยาบาลมาถึง Credit: Getty Images/Lisa Maree Williams / Stringer
โดยสถิติแล้ว การถูกงูกัดจนเสียชีวิตไม่ได้เกิดขึ้นบ่อยนัก ตัวเลขล่าสุดแสดงให้เห็นว่า มีผู้เสียชีวิตเฉลี่ย 2 ราย ต่อปีในออสเตรเลีย ต่อผู้ถูกงูกัดทุกๆ 3,000 ราย
แผลงูกัดบางรายเป็นรอยแห้ง ซึ่งหมายถึงว่า งูกัดแต่ไม่ได้มีการปล่อยพิษเข้าไป
แต่อย่างไรก็ตาม รอยงูกัดทุกรอย จะต้องถูกรักษาเสมือนว่าได้รับพิษจากงู
จิอานี่ ฮอดจ์สัน เป็นนักจับงูที่มีใบอนุญาติถูกกฎหมาย กล่าวว่า งูโดยทั่วไปจะไม่เข้าจู่โจมคุณ เว้นแต่เมื่อพวกมันรู้สึกว่าถูกคุกคาม หรือกลัว
เขาบอกเคล็ดลับเกี่ยวกับสิ่งที่ไม่ควรทำเมื่อคุณสังเกตเห็นงูว่า
"อย่าทำเสียงดังมาก นั่นก็เป็นเพราะว่า ถ้าคุณอยู่ใกล้งูจริงๆ นั่นจะทำให้งูเตรียวตัวเป็นโหมดป้องกัน และมันอาจพุ่งเข้าหาคุณ เพราะมันต้องการป้องกันตัวเอง ถ้างูอยู่ภายในระยะสอง หรือสามเมตร ให้เคลื่อนตัวไปรอบๆ ช้าๆ และถอยห่างจากมัน หากคุณกำลังยืนอยู่จากงูแค่ 30 เซนติเมตร จงอยู่นิ่งๆ ปล่อยให้งูเลื้อยผ่านไป มันจะเลื้อยต่อไปตามทางของมันเอง เพราะมันยังไม่สังเกตเห็นว่าคุณอยู่ที่นั่น
หากไม่แน่ใจว่าควรทำอย่างไร หลังจากถูกงู หรือแมงมุมกัด คุณสามารถโทรศัพท์ติดต่อสายด่วนถึง ศูนย์ให้ข้อมูลเกี่ยวกับพิษต่างๆ ได้ที่ 13 11 26 คุณจะได้รับคำแนะนำถึงวิธีปฏิบัติที่ดีที่สุด
เพื่อเป็นการป้องกันไว้ก่อน หากถูกงูกัด ไม่ว่าจะเป็นแบบใด คุณต้องโทรหา ทริปเปิ้ลซีโร่ (000) ทันที เผื่อในกรณีที่อาจกลายเป็นการช่วยเหลือแบบเร่งด่วน
เรื่องราวอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
อธิบายวิถีออสซี
