Một Vành Đai, Một Con Đường là dự án đầu tư phát triển của Trung Quốc nhằm lập lại Con Đường Tơ Lụa trong thế kỷ 21, nối liền Trung Quốc với Âu Châu bằng đường bộ và đường biển.
Văn bản ghi nhớ mà chính phủ Victoria công bố cho thấy tiểu bang này sẽ hợp tác với Trung Quốc trong dự án khổng lồ này.
Vào lúc ký kết MOU đó hồi đầu tháng 10, thủ hiến Daniel Andrews quả quyết người dân Victoria sẽ được lợi.
"Chúng ta có một quan hệ đối tác kinh tế rất quan trọng vốn kiến tạo công ăn việc làm cho người dân trong tiểu bang. Nó tạo điều kiện để xuất cảng hàng hóa ra nước ngoài."
"Nếu chúng ta có thể tận dụng các hạ tầng cơ sở mà Trung Quốc đang thực hiện ở nước ngoài, bằng cách đóng góp chuyên môn, cũng như tạo điều kiện cho các công ty Úc cùng tham gia thì tôi nghĩ sẽ tốt cho tiểu bang."
Chính phủ Trung Quốc bỏ ra nhiều tỉ đôla để xây đường bộ, đường xe lửa và các hải cảng. Tổng cộng có 68 quốc gia tham gia dự án Một Vành Đai Một Con Đường, kể cả New Zealand.
Tuy nhiên chính phủ liên bang ở Canberra quyết định không tham gia.
Giám đốc Viện Nghiên Cứu Chính Sách Chiến Lược của Úc, ông Peter Jennings nói ông lo lắng khi tiểu bang Victoria một mình tham gia dự án của Trung Quốc.
"Trung Quốc biết rõ là Chính phủ Liên Bang không muốn ký kết gì hết, cho nên khi họ tìm đến tiểu bang Victoria tôi nghĩ rằng họ đã tìm hiểu và chỉ tìm đến nơi nào thuận lợi cho họ."
"Và thành thực mà nói đây là một hình thức can thiệp vào hệ thống chính trị của Úc mất rồi,“ ông Jennings nói.
Thủ tướng Scott Morrison và thủ lãnh Tự Do ở Victoria Matthew Guy yêu cầu thủ hiến Andrews phải công bố văn bản ghi nhớ trước ngày bầu cử tiểu bang.
Ông Morrison nhắc lại rằng Úc không tham gia dự án Một Vành Đai Một Con Đường, nhưng có thể cứu xét những chương trình riêng lẻ.
Phát ngôn nhân Ngân khố của đối lập ở Victoria Michael O'Brien nói thủ hiến Andrews đã vượt quá quyền hạn khi ký kết với Trung Quốc.
"Chính phủ Úc đã quyết định rằng dự án này không có lợi, cho nên người dân Victoria có thể hỏi ông Andrews là tại sao ông nghĩ rằng ông biết nhiều hơn chính phủ liên bang, vốn đã được các cơ quan tình báo và cơ quan mậu dịch cố vấn? Ông Andrews đã đưa Victoria vào chỗ rủi ro, nhất là khi ông ấy đã làm chuyện này một cách bí mật."
Thông thường đây là thỏa thuận ở cấp nhà nước, cho nên cách tiểu bang Victoria làm có thể tạo căng thẳng với liên bang.
Victoria chủ yếu xuất cảng thực phẩm qua Trung Quốc, trong du học sinh Trung Quốc chiếm số đông tại Victoria.
Cuối cùng ông Andrews đã phải công bố chi tiết những gì đã ký kết với Trung Quốc. BCH Cộng đồng Người Việt Tự Do Victoria cũng không vui trước chuyện này.
“Bất cứ chính phủ nào cũng lo kiến tạo việc làm cho dân nhưng tiểu bang Victoria và chính thể Úc khác với ở các nước độc đảng như Trung Quốc hay Việt Nam. Tất cả những gì họ làm đều chỉ để phục vụ cho độc đảng đó mà thôi cho nên chúng ta phải cẩn thận kẻo có thể bị ảnh hưởng,” Chủ tịch CĐNVTD Victorria, bà Phượng Vỹ nói với SBS.
Giám đốc Viện Nghiên Cứu Chính Sách Chiến Lược của Úc, ông Peter Jennings nói thỏa thuận này sẽ giúp cải thiện quan hệ đối tác giữa Victoria với Trung Quốc, nhưng chính sách ngoại giao thuộc trách nhiệm của chính phủ liên bang.
"Người ta đôi khi làm chuyện điên rồi khi thấy có nhiều tiền liên quan. Tôi nghĩ thường các tiểu bang động lòng tham khi làm ăn với Trung Quốc, đôi khi vì nôn nóng kiếm tiền người ta bỏ qua các chi tiết cần để bảo vệ cho mình."
"Đàm phán với Trung Quốc không đơn giản tí nào. Ví dụ Sri Lanka là nạn nhân mới nhất khi vay tiền của Trung Quốc để xây một hải cảng, nhưng khi Sri Lanka không có tiền trả đều đặn họ phải giao hải cảng đó lại cho Trung Quốc làm chủ."
Được biết văn bản ghi nhớ mà chính phủ tiểu bang Victoria ký với Trung Quốc không có tính ràng buộc, nhưng nó sẽ tự động được gia hạn thêm 5 năm nếu như hai bên đều muốn duy trì.
