Phe đối lập liên bang và các chuyên gia đã đặt câu hỏi về thỏa thuận này kể từ khi nó được ký kết vào năm 2015.
Tổng trưởng Quốc phòng Peter Dutton xác nhận Ủy ban An ninh Quốc gia thuộc Nội các đã giao nhiệm vụ cho Bộ của ông “cung cấp một số lời khuyên, vì vậy công việc đang được tiến hành”.
Trước đó, Thủ tướng Scott Morrison cho biết chính phủ sẽ hành động nếu ông nhận được lời khuyên từ Bộ Quốc phòng hoặc các cơ quan an ninh quốc gia.
“Nếu có bất kỳ lời khuyên nào mà tôi nhận được từ Bộ Quốc phòng hoặc các cơ quan tình báo cho rằng có những rủi ro an ninh quốc gia ở đó, thì chính phủ sẽ hành động,” ông Morrison nói hồi tuần trước.
Ông Michael Shoebridge, giám đốc chương trình quốc phòng của Viện Chính sách Chiến lược Úc, ủng hộ việc buộc Landbridge phải thoái vốn khỏi cảng Darwin, nhưng trước hết công ty nên tự cân nhắc việc này.
“Tôi tự hỏi liệu công ty có đạt được lợi ích về thương mại nếu tiếp tục vận hành cảng đó trong 99 năm trong môi trường chiến lược hiện tại hay không,” ông nói.
“Rõ ràng là nếu việc thuê cảng Darwin được xem xét vào hôm nay, thì kết quả sẽ không phải là cho một công ty thuộc sở hữu của Trung Quốc thuê trong 99 năm.”
Ông Shoebridge cho biết một giải pháp thay thế khác là phát triển cảng xung quanh khu vực thuộc sở hữu của Landbridge, “coi phần đó của cảng Darwin như một hạt cát ở trong con hàu”.
Hồi năm 2015, chính phủ Lãnh thổ Bắc Úc đã ký thỏa thuận trị giá $506 triệu đô la với Landbridge, do tỷ phú Trung Quốc Ye Cheng làm chủ, trao cho công ty này toàn quyền kiểm soát hoạt động của cảng Darwin và 80% quyền sở hữu đất đai và các cơ sở của cầu cảng East Arm.
East Arm Wharf, Darwin Port Source: AAP
Cuối năm ngoái, một đạo luật đã được thông qua cho phép chính phủ liên bang huỷ bỏ các thoả thuận được ký kết giữa các tiểu bang và nước ngoài.
Quyền lực đó đã được sử dụng để .
Phó Thủ tướng Michael McCormack khẳng định chính phủ đang tuân thủ các quy trình xem xét thông thường.
“Nếu Bộ Quốc phòng hồi đáp với một báo cáo nói lên điều gì đó, thì chúng tôi sẽ làm theo lời khuyên đó,” ông nói.
“Chúng tôi sẽ thực hiện các thủ tục thông thường, thông qua an ninh quốc gia, thông qua quy trình Nội các, đó là những gì chúng tôi làm mọi lúc với tư cách là một chính phủ có trách nhiệm, chúng tôi sẽ đưa ra quyết định đúng đắn vì lợi ích quốc gia.”
Phe đối lập muốn chính phủ liên bang hành động bằng mọi giá và cho biết họ sẵn sàng giúp đỡ.
Labor says the port of Darwin must be put back in Australia's control and a Chinese lease scrapped. (AAP) Source: AAP
“Chúng tôi từ lâu đã nói rằng thỏa thuận đó không nên được chấp thuận,” dân biểu Lao động Jim Chalmers nói.
Còn dân biểu Liên đảng Barnaby Joyce thì nói rằng đó không phải là một thoả thuận khôn ngoan ngay từ đầu.
“Chúng ta cần phải thức tỉnh, thật không may, chúng ta cần phải chuẩn bị để biến Úc trở nên mạnh mẽ nhất có thể, càng nhanh càng tốt,” ông nói.
“Và có một cảng của Trung Quốc ở phía bắc nước Úc không bao giờ là một bước đi khôn ngoan.”
Thêm thông tin và cập nhật Like Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
