Các quảng cáo về một số loại thực phẩm bổ sung/bổ sung (dietary supplements) nói rằng những loại thực phẩm này có thể 'bảo vệ' hoặc 'che chắn' mắt trẻ em khỏi ánh sáng xanh từ các thiết bị digital (computer, smartphone, tablet,...) nhờ các chất dinh dưỡng hay vitamin có trong các loại thực phẩm này.
Tuy nhiên, theo đài ABC, Hội Bác sĩ Nhãn khoa Úc và Tân Tây Lan - Royal Australian and New Zealand College of Ophthalmologists xác định rằng không có bằng chứng khoa học nào cho thấy ánh sáng xanh hại mắt hay gây ra các chứng bệnh về mắt cả.
Bác sĩ Shanel Sharma thuộc tổ chức này nói: "Ý tưởng cho rằng một loại vitamin nào đó có thể giúp ngăn chặn việc mắt hấp thụ ánh sáng xanh từ các màn hình của các thiết bị digital là điều lố bịch".
Thực phẩm chức năng có vai trò bổ sung chất dinh dưỡng và bồi bổ sức khỏe cho cơ thể, được chiết xuất chủ yếu từ thiên nhiên và không bắt buộc phải uống vì không phải là thuốc.
"Ý tưởng cho rằng một loại vitamin nào đó có thể giúp ngăn chặn việc mắt hấp thụ ánh sáng xanh từ các màn hình của các thiết bị digital là điều lố bịch". Bác sĩ nhãn khoa Shanel Sharma
Hiện nay trên thị trường có một số loại thực phẩm bổ sung mà các công ty sản xuất cho là có công dụng bảo vệ mắt trẻ em khỏi ánh sáng xanh, chẳng hạn loại mang tên Kids Blue Light Eye Protect (bảo vệ mắt trẻ khỏi ánh sáng xanh) của hãng Caruso's Natural Health, hay loại có tên là Eye Guard Chewable (thực phẩm bổ sung có thể nhai được giúp bảo vệ mắt trẻ) của hãng Bioglan.
Ánh sáng xanh là gì?
Ánh sáng xanh hay blue light là từ dùng để nói đến một loại ánh sáng mắt thường có thể nhìn thấy được. Loại ánh sáng này xuất phát từ các nguồn nhân tạo như máy điện toán computer, đèn pin hay tia laser.
Một trong những sản phẩm vitamin được quảng cáo hồi gần đây là do công ty Caruso's Natural Health bán ra. Website của công ty nói sản phẩm này có thể giúp ngăn chặn tác hại của blue light "bằng cách hấp thụánh sáng xanh có cường độ cao".
Trong một bản tuyên bố, giám đốc của Caruso's Natural Health, ông Gulhan Demirci nói rằng: "hiệu ứng tích lũy của ánh sáng màu xanh nay được biết là gây tác hại cho võng mạc".
Tuy nhiên khoa học gia Dino Pisaniello thuộc Khoa Y tế Công cộng của trường Đại học Adelaide bác bỏ lập luận này.
"Những tác hại mà các thiết bị này gây ra cho mắt mà khoa học nhận biết hiện nay là rất nhỏ, đồng thời phần lớn những tác hại này còn được vô hiệu hóa nhờ vào hệ thống miễn nhiễm tự nhiên của cơ thể chúng ta." Khoa học gia Dino Pisaniello
Ông xác định ánh sáng xanh chỉ có tác hại khi các em tiếp xúc với loại ánh sáng này ở cường độ cao, chẳng hạn như từ hiện tượng nhật thực, từđèn xì dùng trong kỹ nghệ hàn hay từ tia laser mà thôi.
Khoa học gia Pisanello còn khẳng định ánh sáng xanh từ các thiết bị digital chỉ có cường độ thấp mà thôi, chứ không có cường độ cao như quảng cáo của công ty Carosa đã nói.
Dù vậy, theo Giáo sư Pisaniello, chưa có cuộc nghiên cứu nào về dân số tìm hiểu xem liệu ánh sáng từ các màn hình của những thiết bị digital như máy điện toán, iphone, ipad,... có hại cho mắt hay không.
Ông nói: "Những tác hại mà các thiết bị này gây ra cho mắt mà khoa học nhận biết hiện nay là rất nhỏ, đồng thời phần lớn những tác hại này còn được vô hiệu hóa nhờ vào hệ thống miễn nhiễm tự nhiên của cơ thể chúng ta. Cho nên câu hỏi được đặt ra ởđây là chúng ta có cần phải dùng thêm thuốc bổ để bảo vệ mắt khỏi tác hại rất nhỏ đó của ánh sáng xanh hay không. "
Vitamin có thể bảo vệ mắt khỏi ánh sáng xanh không?
Hội Bác sĩ Nhãn khoa Úc và Tân Tây Lan cho biết bằng chứng duy nhất cho thấy vitamin chỉ có lợi cho mắt trong trường hợp được dùng để chống tình trạng lão hóa của mắt mà thôi.
Bác sĩ Shanel Sharma cho biết sự kết hợp rất đặc biệt của các loại vitamin theo công thức gọi là AREDS, có tác dụng làm chậm lại mức thoái hóa điểm vàng ở một trong bốn người giàđang mắc bệnh này ở mức đã nặng. Đối với những bệnh nhân bị thoái hóa điểm vàng nhẹ hơn, đã có bằng chứng cho thấy, ngay cả khi họ đã bổ sung đầy đủ vitamin trong 5 năm sau đó đi nữa, cũng không có bất kỳ sự giảm sút nào về tỷ lệ phát triển thoái hóa điểm vàng ở những bệnh nhân này.
"Cho nên, tôi sẽ không kê toa vitamin cho trẻ em chỉ để gọi là bảo vệ mắt các em khỏi ánh sáng xanh của các thiết bị digital mà thôi". Bác sĩ Shanel Sharma nói với đài ABC.
Trong khi đó theo các nhà khoa học, các sản phẩm vitamin được cho là ngăn được tác hại của ánh sáng xanh đối với mắt có chứa hai nguyên tố tử công thức AREDS, đó là lutein và zeaxanthin.
Công ty Caruso nói rằng chính hai chất này giúp "hấp thụ và lọc ra ánh sáng xanh ra khỏi mắt", trong khi quảng cáo trên truyền hình của các viên vitamin tương tự do công ty Bioglan sản xuất cũng nói rằng thuốc của họ có chứa lutein với tác dụng gọi là "có thể giúp bảo vệ võng mạc không bị tác hại bời ánh sáng xanh và còn giúp mắt trẻ em phát triển tốt hơn".
"Tôi sẽ không kê toa vitamin cho trẻ em chỉ để gọi là bảo vệ mắt các em khỏi ánh sáng xanh của các thiết bị digital mà thôi". Bác sĩ Shanel Sharma
Tuy nhiên Giáo sư Pisaniello nói rằng mặc dù có bằng chứng khoa học cho thấy lutein hấp thụ được ánh sáng xanh, nhưng trẻ em chỉ cần ăn uống lành mạnh là có đủ chất lutein trong cơ thể chứ không cần dùng những loại thực phẩm bổ sung này.
Một thành phần khác trong các sản phẩm của công ty Caruso là dầu cá. Bác sĩ Sharma nói dầu cá có thể giúp làm mắt đỡ khô do nhìn vào màn hình - nhưng bà khẳng định tình trạng khô mắt không hề làm mắt trẻ em bị tổn thương.
Trong khi đó sản phẩm của công ty Bioglan cũng chứa chất betacaroten mà bác sĩ Sharma cho rằng có những bằng chứng cho thấy chất này có liên quan đến tỷ lệ ung thư phổi tăng ở người hút thuốc lá.
Vì vậy vị bác sĩ nhãn khoa này tỏ ý lo ngại cho những trẻ được cha mẹ cho uống các loại vitamin của Bioglan, nhất là những em thường tiếp xúc khói thuốc từ những người hút thuốc lá.
Các thiết bị digital (computer, smartphone, tablet, iPad,..) có thể làm hại mắt trẻ em hay không?
Bác sĩ nhãn khoa Shanel Sharma nói rằng có một số bằng chứng cho thấy trẻ em có thể bị cận thị nếu chúng không ngồi cách xa màn hình của các thiết bị digital hơn 30cm trong một thời gian dài, tuy nhiên có dủng vitamin trong những trường hợp này cũng không bảo vệ các em được.
Bác sĩ Sharma khuyên cha mẹ nên quan tâm đến việc bảo vệ mắt của trẻđối với tia UV (tia tử ngoại hay tia cực tím) từ ánh nắng mặt trời hơn là nên lo ngại về ánh sáng xanh. Tia UV có thể hại mắt và hầu hết những tác hại đó đều xảy ra trước khi con cái quý vị được 18 tuổi, Vì vậy nếu cha mẹ lo lắng cho sức khỏe về mắt của con mình, thì cách tốt nhất là nên sắm kính mát có tác dụng ngăn chặn tia UV cho các em hơn là bỏ tiền mua những loại thực phẩm bổ sung nêu trên.
Thị trường tiếp thị
Trong khi đó, chuyên gia tiếp thị Debra Grace, thuộc trường đại học Griffith tại Queensland cũng cho rằng quảng cáo về các loại thực phẩm bổ sung này đang nhắm đến một thị trường lớn nhất, đó là thị trường của các cha mẹ.
Giáo sư Grace nói: "Những quảng cáo này là thí dụ hoàn hảo về việc các nhà tiếp thị hướng tới cha mẹ dựa trên cảm giác tội lỗi của họ vì cha mẹ có thể có ít nhiều mặc cảm tội lỗi khi con dành quá nhiều thời gian với iPad hoặc iPhone mà cha mẹ đã mua cho chúng.
"Nếu cha mẹ lo lắng cho sức khỏe về mắt của con mình, thì cách tốt nhất là nên sắm kính mát có tác dụng ngăn chặn tia UV cho các em hơn là bỏ tiền mua những loại thực phẩm bổ sung nêu trên." Bác sĩ Shanel Sharma
Tuy nhiên đại diện công ty Caruso's Natural Health, bà Demirci nói công ty không cố tình nhắm vào cảm giác tội lỗi của cha mẹ hay tạo ra cảm giác lo âu nơi họ mà chỉ cung cấp sản phẩm để giúp trẻ có đủ chất dinh dưỡng mà bảo vệ mắt của các em trong môi trường mà các em ngày càng tiếp xúc nhiều hơn với ánh sáng xanh.
Bà Demirci nói công ty Caruso cũng khuyến khích cha mẹ nên giới hạn thời gian con cái sử dụng computer, smartphone, tablet hay ipad, khuyến khích các em ra ngoài sinh hoạt, tập thể dục thể thao và ăn đầy đủ rau trái để có đủ chất cần thiết bảo vệ cơ thể.
Còn công ty Bioglan thì chưa thấy có phản ứng gì về những nhận định nêu trên của giới chuyên gia.
