Việc Úc xây dựng một hiệp ước quốc phòng mới với Hoa Kỳ và Anh Quốc sẽ cho phép nước này tiếp cận với các tàu ngầm chạy bằng năng lượng nguyên tử đã gây tranh cãi trong nước và sự giận dữ từ Pháp và Trung Quốc.
Hiệp ước mới - được gọi là AUKUS đã được Thủ tướng Scott Morrison mô tả là “quan hệ đối tác mãi mãi” được hình thành trong bối cảnh chiến lược ngày càng khó khăn.
Điều quan trọng trước tiên của hiệp ước là Úc được tiếp cận với công nghệ tàu ngầm nguyên tử bí mật của Mỹ để xây dựng một hạm đội mới ở Adelaide.
Nhưng quan hệ đối tác AUKUS đồng nghĩa với việc hủy bỏ hợp đồng mua tàu ngầm trị giá 90 tỷ đô la với công ty Naval của Pháp và chính phủ Pháp trong dự án được gọi là Tàu ngầm Tương lai.
Naval đang tuyển dụng 350 người ở Úc, trong một liên doanh của Úc để phát triển và bán công nghệ hàn trình độ cao cho các nhà chế tạo tàu ngầm của Pháp.
Công ty đã ký hợp đồng với một số doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Nam Úc để thực hiện hợp đồng với chính phủ Pháp.
Đã có kế hoạch cho một lực lượng lao động trong tương lai là 1.700 người khi dự án đã đến giai đoạn xây dựng.
Bây giờ với hiệp ước AUKUS, tất cả các điều đó sẽ không xảy ra.
Audra McCarthy là CEO của Trung tâm Hợp tác Quốc phòng, một trong những công ty giải thích tác động đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Úc.
“Kể từ khi chương trình Tàu ngầm Tương lai bắt đầu, các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành nói chung đã theo đuổi các cơ hội trong lĩnh vực quốc phòng để tìm kiếm cơ hội thành lập liên doanh với các công ty Pháp. Chúng tôi đã có một số công ty thành viên của chúng tôi, những người đã thành lập liên doanh với các công ty Pháp và bây giờ họ đang tự hỏi họ sẽ ra sao bây giờ? Bạn đang nói về những thay đổi cơ cấu đối với các doanh nghiệp để phù hợp với hợp đồng nhưng hiện tất cả đã thay đổi.”
Bà McCarthy nói với SBS News rằng không ai thấy trước chuyện này xảy ra.
“Chúng tôi đã dành rất nhiều thời gian để nói chuyện với các thành viên vào ngày hôm qua, và hầu hết mọi người đều nói rằng họ đã bị sốc và ngạc nhiên như thế nào trước thông báo này. Đó chắc chắn là một quyết định mà chúng tôi không thấy sẽ đến và đó là điều đang tạo ra rất nhiều xáo trộn, đặc biệt đối với khu vực doanh nghiệp vừa và nhỏ. Chúng ta đang nói về các doanh nghiệp nhỏ đã đầu tư đáng kể trong vòng bốn đến 5 năm qua để theo đuổi các cơ hội trong dự án tàu ngầm tương lai và phần lớn khoản đầu tư đó là đầu tư cá nhân cả về tài chính và tình cảm."
Ông Adrian Smith, Giám đốc điều hành của K-TIG Limited, một trong những công ty bị ảnh hưởng bởi thỏa thuận AUKUS, cho biết việc hủy bỏ thỏa thuận của Pháp là một sự thất vọng.
“Chúng tôi đã thảo luận vớ Naval về công nghệ khá tiên tiến cho việc cắt ống, chạy các đường ống trong thân tàu ngầm và rõ ràng là hơi thất vọng về chuyện này. Có rất nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ bị thiệt hại nhiều hơn hơn những gì chúng tôi đang có, tôi cảm thấy như vậy."
Ông Smith cho biết doanh nghiệp có trụ sở tại Adelaide của ông cũng tập trung vào tương lai và dự án tàu ngầm chạy bằng năng lượng nguyên tử của Úc.
“Có một số doanh nghiệp lớn của Úc, trong bối cảnh của chúng tôi, công nghệ hàn của chúng tôi được sử dụng trong ngành công nghiệp hạt nhân trên toàn thế giới, chúng tôi nên áp dụng những công nghệ đó vào dự án tàu ngầm nguyên tử. Có những nhà chế tạo nhỏ tuyệt vời thực hiện thiết kế sáng tạo và gia tăng giá trị mà chúng tôi nên tận dụng ở Úc.”
Khoảng 500 doanh nghiệp vừa và nhỏ đã mở rộng quy mô để cung cấp cho Công ty Pháp, vốn đã ký các hợp đồng địa phương trị giá 10 triệu đô la.
Với hiệp ước AUKUS, Australia sẽ trở thành quốc gia thứ bảy có tàu ngầm chạy bằng năng lượng nguyên tử sau U-S, U-K, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Pháp.
Thủ hiến Nam Úc, Steven Marshall, đang hứa hẹn việc làm lâu dài và khuyến khích sinh viên bây giờ suy nghĩ về sự nghiệp trong các ngành công nghiệp quốc phòng.
“Chính phủ Liên bang đã đưa ra mô hình vào năm 2030, chúng tôi sẽ có 5.000 người làm việc tại Nam Úc trong các chương trình và nền tảng mới này, và đó là một con số khổng lồ. Thông điệp mạnh mẽ của tôi tới những người có thể đang đi học tại trường là hãy nghĩ ngay về sự nghiệp của họ, có hàng chục năm và hàng chục năm làm việc, công việc tuyệt vời, công việc bền vững, công việc được trả lương cao, công việc đầy thử thách ngay tại Nam Úc trong ngành công nghiệp quốc phòng. Hãy suy nghĩ về các lựa chọn của các bạn và vui mừng về tương lai đang xảy ra ngay tại Nam Úc."
Chính phủ đang hy vọng các dự án khác bao gồm mở rộng tuổi thọ của lớp Collins và lắp ghép chu kỳ đầy đủ sẽ giúp lấp đầy khoảng trống việc làm, có nghĩa là 700 việc làm có thể ở lại.
Nhưng các thành viên công đoàn như Peter Bauer nói rằng còn nhiều năm nữa chuyện đó mới xảy ra.
“Chà, tôi không biết họ có thể thực hiện điều đó như thế nào. Tôi hiểu rằng có một số công việc thực sự đang diễn ra. Có khả năng kéo dài tuổi thọ của tàu ngầm lớp Collins. Ngoài ra còn có việc đại tu các tàu khu trục những công việc đó vẫn chưa dừng lại. Năm 2024 chúng tôi mới hoàn tất các tàu khu trục và trước khi chúng tôi thực hiện việc kéo dài tuổi thọ của chúng vào năm 2026, vì vậy những gì những công nhân đó sẽ làm trong thời gian chờ đợi sắp tới có một chút lo lắng, liệu việc họ làm có ý nghĩa hay không."
Ông Peter Bauer sợ rằng một số trong hơn 2,500 việc làm đã được tuyển mộ để bắt đầu hoạt động trong năm nay, nay không còn nữa. Bao nhiêu công trình sẽ được thực hiện trên đất Úc cũng chưa biết. Bà McCarthy nói rằng việc xây dựng đội tàu ngầm nguyên tử nên diễn ra hoàn toàn tại Úc, không chỉ lắp ráp.
Nhưng ông Adrian Smith, Giám đốc điều hành của công ty K-TIG Limited nhìn thấy cơ hội trong tương lai.
“Đây thực sự là một cơ hội lớn để thiết kế lại và chính phủ trong các cuộc đàm phán cho hợp đồng mới có thể đặt trọng tâm vào các công ty thuộc sở hữu của Úc giao họ làm những việc thực sự quan trọng."
Những vấn đề này có thể sẽ được thảo luận trong thời gian 18 tháng tham vấn với US và UK.
