Thi sĩ Nguyễn Tất Nhiên là tên tuổi quen thuộc của sinh viên, học sinh ở miền Nam trước năm 75. Anh tên thật là Nguyễn Hoàng Hải sinh ngày 30 tháng 5 năm 1952 tại xã Bình Trước, quận Châu Thành, Biên Hòa. Từ năm 1980, anh sang định cư ở Pháp và qua đời tại California, USA vào năm 1992.
Anh theo học trường trung học Ngô Quyền từ năm 1963 cho tới năm 1970. Lúc mới vừa lên trung học đệ nhất cấp, anh đã làm thơ. Theo lời những người bạn cùng trường lúc đó, thơ của anh đã rất hay. Lúc đó anh thành lập thi văn đoàn với người bạn học Đinh Thiên Phương, tên thật là Đinh Thiên Thọ. Cả hai thi sĩ học trò này cùng chung nhau xuất bản tập thơ “Nàng Thơ Trong Mắt” năm 1966, khi đó anh được 14 tuổi. Trong tập thơ này anh lấy bút hiệu là Hoài Thi-Yên Thi.
Thời gian này, Nguyễn Tất Nhiên đã gặp một cô gái người miền Bắc tên Bùi Thị Duyên và có tình cảm với cô này, một tình cảm nhẹ nhàng nhưng không thành công vì hoàn cảnh gia đình và cá tính nghệ sĩ của anh. Dù vậy, cô Duyên cũng đã là nguồn cảm hứng cho anh sáng tác khá nhiều bài thơ: “Khúc Buồn Tình”, hay các bài “Cô Bắc Kỳ Nho Nhỏ”, “Linh Mục”, “Em Hiền Như Ma Sơ”.
Mối tình vô vọng với cô Duyên, nỗi đam mê, niềm đau khổ làm người, đã tạo nên phong cách thơ của Nguyễn Tất Nhiên.Tâm hồn nghệ sĩ của Nguyễn Tất Nhiên đã bộc lộ từ lúc anh còn rất trẻ. Đầu óc của anh được miêu tả lúc nào cũng như mơ mộng suy nghĩ đâu đâu, không tập trung ngay cả khi đang học. Bạn bè thời gian này gọi đùa anh là “Hải Ngáo” hay “Hải Khùng”. Tương truyền, có một buổi sáng, anh đứng giữa ngã tư ở Biên Hòa như chỗ không người, bỏ tay trong túi quần nhìn lên trên trời.
Sự nghiệp của anh thời gian đầu không mấy thành công. Cho đến khi thơ anh được một số thầy giáo gửi đăng báo Sáng Tạo của Mai Thảo; rồi NS Phạm Duy, NS Nguyễn Đức Quang nhìn thấy mang ra phổ nhạc thì khi đó anh mới bắt đầu nổi tiếng.
Thơ của anh do đó được đón nhận như một hiện tượng, cùng với sự quan tâm của các nhạc sĩ nổi tiếng lúc ấy như là Phạm Duy, Nguyễn Đức Quang, những dòng thơ kỳ lạ đã được phổ biến hầu khắp, được nhiều giới yêu thích trong đó công đầu thuộc về nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang.
Vào khoảng năm 1972-1973, do thi rớt tú tài 2 nên Nguyễn Tất Nhiên phải vào Trung Tâm 3 Quang Trung, anh đã được cho thôi về vì lý do “tâm thần bất ổn”.
Thủ bút của Nguyễn Tất Nhiên Source: Thái Đắc Nhã
Năm 1980, anh sang định cư tại Pháp, rồi cuối cùng sang Mỹ sống ở Quận Cam. Năm 1987, anh gia nhập Hội Nhà Văn Việt Nam Lưu Vong. Sau anh lấy vợ tên là Minh Thủy, vợ chồng anh có với nhau 2 đứa con trai.
Ngày 3 tháng 8 năm 1992, anh nằm chết trong một xe hơi cũ, đậu dưới bóng cây trong sân chùa tại California. Mộ Nguyễn Tất Nhiên nằm trong Vườn Vĩnh Cửu thuộc Nghĩa trang Westminster phía Tây Little Saigon (California), và thường được những người du khách Việt đến thăm viếng.
Thơ của Nguyễn Tất Nhiên nổi tiếng với những tác phẩm viết về tình cảm tuổi trẻ, bằng cách đào sâu vào cảm xúc, tư tưởng của con người. Anh thổi một làn gió mới vào thơ Việt Nam với đầy những ý tưởng kỳ lạ: Người yêu là dao nhọn (trong bài “Khúc Buồn Tình”), là tín đồ duy nhất: “Tín đồ là người tình, người tình là ác quỷ, ác quỷ đầy quyền năng”, còn tôi “là linh mục, giảng lời tình nhân gian”, một cách ẩn dụ táo bạo để nói về cái tình cảm âu yếm trong đau khổ, lạc quan trong bi thiết của người yêu, được thể hiện bằng những lời lẽ bông đùa nhưng ngụ ý sâu cay. Nhiều bài khác thì gợi nên hình ảnh của tuổi học trò, vừa hồn nhiên, vừa nghịch ngợm (“Duyên của ta tình con gái Bắc”, “Bởi yêu em nên sầu khổ dịu dàng”)…
Ngoài sáng tác thơ, anh còn viết một số bài nhạc, nổi tiếng trong số đó là bài “Chiều Trên Đường Hồng Thập Tự” và lời ca cho bài “Trúc Đào” (nhạc của Anh Bằng).
Anh ra đi giữa lúc tài năng đang chín rộ là một sự mất mát đáng tiếc cho người yêu thơ ca Việt nam. Tuy nhiên không phải là không có lý khi với suy nghĩ và tính cách của anh. Trong tập thơ Thiên tai của anh,ở bài thơ cuối có tên là Thiên Thu.anh đã nói đến hình ảnh cái chết của mình như một dự ngôn:
Sao Thiên thu không là sương tan
Nên mặt trời xưa còn gượng huy hoàng.
Tôi đứng như dòngsông yên lặng
Và những cánh buồm kiệt sức lang thang.
