Key Points
- Sau khi thu hoạch, nhiều loại trái cây và rau củ được khử trùng trong nhà máy bằng clo.
- Clo không thể loại bỏ tất cả thuốc trừ sâu ra khỏi sản phẩm.
- Mặc dù rủi ro thấp, người tiêu dùng vẫn nên rửa trái cây và rau củ đúng cách trước khi ăn.
Nhiều người Úc cho rằng trái cây và rau củ họ mua trong cửa hàng là sạch và có thể ăn ngay mà không biết rằng chúng đã được rửa bằng clo để loại bỏ vi khuẩn, và thuốc trừ sâu có thể còn sót lại trên sản phẩm.
Các sản phẩm rau quả thương mại, trừ khi được chứng nhận là hữu cơ (organic), đã tiếp xúc với thuốc trừ sâu trong quá trình trồng trọt, và dư lượng thuốc có thể vẫn còn.
Sau khi thu hoạch, trái cây và rau củ được gửi đến các nhà máy chế biến, nơi chúng được khử trùng bằng thuốc tẩy clo để loại bỏ vi khuẩn và vi sinh vật.
Vậy thuốc trừ sâu và thuốc sát trùng thực sự có hại như thế nào, bao nhiêu trong số chúng còn sót lại trên sản phẩm, và chúng ta nên rửa trái cây và rau củ tại nhà như thế nào?
Những loại rau quả nào bị ảnh hưởng nhiều nhất?
Các loại thuốc trừ sâu như thuốc diệt côn trùng, thuốc diệt cỏ và thuốc diệt nấm thường được sử dụng để bảo vệ cây trồng khỏi các mối đe dọa như sâu bệnh, cỏ dại và nấm mốc, giúp tăng năng suất cây trồng.
Vào năm 2022, nhóm Environmental Working Group ở Hoa Kỳ đã liệt kê 12 loại trái cây và rau củ có nhiều khả năng chứa dư lượng thuốc trừ sâu nhất, bao gồm dâu tây, rau chân vịt (spinach), cải xoăn (kale)/mù tạt/cải thìa, quả xuân đào (nectarine), táo, nho, ớt chuông/ớt, trái cherry, đào, lê, cần tây, và cà chua.
Bên cạnh đó, nhóm cũng liệt kê 15 loại rau quả sạch bao gồm bơ, bắp ngọt, dứa, hành tây, đu đủ, đậu ngọt (đông lạnh), măng tây, dưa bở ruột xanh (honeydew melon), kiwi, bắp cải, nấm, dưa vàng (rockmelon), xoài, dưa hấu, và khoai lang.
Tomatoes are among the fruit and vegetables considered to contain some of the highest levels of pesticides. Source: AAP / AP
Ông Mark Turner, giáo sư vi sinh thực phẩm tại Đại học Queensland, nói với SBS News rằng nông dân thường không sử dụng thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ gần thời điểm thu hoạch.
“Các nông dân dĩ nhiên biết rằng họ không nên phun thuốc trừ sâu trong một khoảng thời gian nhất định trước khi thu hoạch, nếu không dư lượng thuốc sẽ vẫn còn ở đó khi thu hoạch. Họ có những khoảng thời gian ngừng phun hoá chất,” ông nói.
Rau quả được khử trùng sau khi thu hoạch như thế nào?
Tại nhà máy chế biến, trái cây và rau củ trải qua nhiều giai đoạn làm sạch để loại bỏ hoặc tiêu diệt vi khuẩn và vi sinh vật cũng như đất và các hạt bụi bẩn. Nếu sản phẩm được đóng gói, khí carbon dioxide sẽ được bơm vào túi để kéo dài thời hạn sử dụng.
Ông Jian Zhao, phó giáo sư Khoa Kỹ thuật Hóa học thuộc Đại học UNSW, cho biết các nhà máy chế biến thường sử dụng clo hoặc thuốc tẩy để làm sạch sản phẩm.
“Ngành công nghiệp thực phẩm chủ yếu sử dụng clo, hoặc natri hypochlorite (thuốc tẩy), để làm sạch rau, diệt vi khuẩn và nấm mốc và giữ an toàn cho rau,” ông nói với SBS News.
“Nhưng clo có thời hạn sử dụng tương đối ngắn, nên nếu có bất kỳ dư lượng nào thì nó rất ít. Người tiêu dùng không thực sự cần phải lo lắng về chất khử trùng.”
It's still advisable to wash packaged salad leaves labelled "pre-washed" at home, experts say. Source: AAP / Aaron Chown
“Có dư lượng clo và nó cũng là một hóa chất khá độc hại cần xử lý trong nhà máy,” ông nói.
Phó giáo sư Zhao cho biết mặc dù các hóa chất mới đang được sử dụng để làm sạch trái cây và rau củ, nhưng “chúng không phổ biến như clo” để loại bỏ vi sinh vật và vi khuẩn.
Nhưng ngay cả clo cũng không thể loại bỏ tất cả các loại thuốc trừ sâu.
“Không phải tất cả các chất khử trùng hoặc chất tẩy rửa mà ngành công nghiệp sử dụng đều có thể loại bỏ hiệu quả tất cả các loại thuốc trừ sâu tiềm ẩn trong sản phẩm, bởi vì một số thuốc đã ngấm vào bên trong,” ông nói.
Thế nhưng ông khẳng định đây “không hẳn là một vấn đề về sức khoẻ”.
“Mặc dù có một số hóa chất ngấm vào trong, nhưng sau khi được rửa và làm sạch [ở trong nhà máy], và được người tiêu dùng rửa thêm ở nhà, nói chung cũng không còn lại nhiều.”
Làm thế nào để loại bỏ dư lượng thuốc trên trái cây và rau củ?
Mặc dù mua sản phẩm hữu cơ có thể bảo đảm lượng hóa chất tối thiểu trong thực phẩm của chúng ta, nhưng không phải ai cũng có đủ khả năng tài chính hoặc có thể tự trồng tại nhà.
Vậy làm thế nào chúng ta bảo đảm rằng các sản phẩm đã được phun thuốc trừ sâu và khử trùng là an toàn để tiêu thụ?
Giáo sư Turner cho biết trong hầu hết các trường hợp, rửa rau quả bằng nước là đủ.
“Nếu có vi khuẩn trên rau quả, việc rửa bằng nước có thể làm giảm 90% số lượng vi khuẩn, mặc dù điều đó không bảo đảm loại bỏ bất kỳ loại mầm bệnh nào như E. coli hoặc salmonella. Một khi chúng ở trên rau quả, chúng rất khó để loại bỏ hoặc tiêu diệt, đó là lý do tại sao chúng ta [sử dụng thuốc trừ sâu],” ông nói.
Giới chức y tế khuyên người dân nên rửa trái cây và rau củ bằng nước trước khi ăn.
“Hãy luôn rửa trái cây và rau củ được dán nhãn ‘ready to eat’ dưới vòi nước trước khi ăn hoặc nấu chín – ngay cả khi chúng được đóng gói sẵn trong siêu thị,” trang mạng của Bộ Y tế Tây Úc viết.
Một số chuyên gia cũng khuyên dùng giấm táo hoặc baking soda để giúp loại bỏ thuốc trừ sâu cũng như vi khuẩn.
Bạn có thể thêm một muỗng canh giấm táo vào 250ml nước, hoặc hai muỗng cà phê baking soda vào 1L nước và ngâm trái cây hoặc rau củ trong vài phút trước khi rửa sạch.
Sau khi rửa, điều quan trọng là phải lấy khăn giấy thấm khô rau quả để loại bỏ bất kỳ dư lượng thuốc nào còn sót lại.
