Λίγες μόλις ώρες μετά την ανακήρυξη του νικητή των αμερικανικών εκλογών, του Δημοκρατικού υποψηφίου Τζο Μπάιντεν, ο Σπύρος Λίτσας, καθηγητής Θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, μίλησε στο SBS Greek για τον βετεράνο Αμερικανό πολιτικό, την εξωτερική πολιτική που ενδεχομένως να ακολουθήσει στην τετραετία της προεδρίας του, τον ρόλο της ομογένειας και για το νέο του βιβλίο.
Αλλαγή εξωτερικής πολιτικής;
«Είναι μια σημαντική στιγμή για το σύνολο του Δυτικού κόσμου. Ειδικά σε μια τέτοια συγκυρία όταν μετά από τέσσερα χρόνια της Προεδρίας Τραμπ τα ζητήματα είναι λίγο περίπλοκα», σχολίασε ο κ. Λίτσας στο SBS Greek. «Hταν μια προεδρία sui generis, που λειτούργησε αποδομητικά για τον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ παρουσιάζονται στο διεθνές σύστημα και εφαρμόζουν μια γενικότερη πολιτική προς στο σύνολο του πλανήτη».
Σύμφωνα με τον Ελληνα διεθνολόγο, ο Τζο Μπάιντεν είναι εκπρόσωπος της σχολής του Hamilton, μιας παραδοσιακής εξωτερικής πολιτικής του Δημοκρατικού κόμματος, η οποία έχει μια περισσότερο παρεμβατική διάθεση στις διεθνείς κρίσεις.
Και συμπληρώνει: «Επιπλέον, ο κ. Μπάιντεν είναι απόφοιτος της Στρατιωτικής Σχολής των Ναυτικών Δοκίμων στη Ανάπολη (Μέριλαντ). Και αυτό έχει σημασία διότι όσοι έχουν σχέση με την αμερικανική ναυτοσύνη είναι μέρος μιας σχολή σκέψης η οποία ουσιαστικά αναδεικνύει την ναυτική ισχύ ως το κυρίαρχο όργανο άσκησης της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής».
US President-elect Joe Biden. Source: SBS News
«Επομένως, θεωρώ», λέει ο κ. Λίτσας, «ότι είναι σίγουρο ότι θα δούμε μια αύξηση της αμερικανικής παρουσίας στην ανατολική Μεσόγειο. Θα πρέπει να διευκρινιστεί εδώ ότι η παρέμβαση αυτή δεν θα αφορά την Τουρκία αλλά τον παρεμβατισμό της Ρωσίας και της Κίνας στην συγκεκριμένα περιοχή».
Ο κ. Λίτσας τονίζει ότι όσοι περιμένουν να δουν μια θεαματική μεταβολή στον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ προσεγγίζουν τον παράγοντα «Τουρκία», θα απογοητευτούν.
«Ούτως ή άλλως», λέει, «οι ΗΠΑ δεν βλέπουν το ζήτημα τόσο επικεντρωμένο, βλέπουν την πιο μεγάλη εικόνα, η οποία αφορά την νοτιοανατολική πτέρυγα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ) στην περιοχή».
Να σημειωθεί εδώ ότι οι ΗΠΑ έχουν κλείσει μια πολύ σημαντική συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση για την αναβάθμιση της ναυτικής βάσης στη Σούκα, όπου υπάρχει πλέον μόνιμη ναυτική παρουσία εκεί.
«Εκεί που θα δούμε μεταβολές είναι στο παίγνιο το οποίο διαδραματίζεται σε επίπεδο οικονομίας ήπιας ισχύος, ταυτόχρονα όμως και διπλωματικής κινητικότητας, στην ανατολική Μεσόγειο με στόχο να κοιτάξουν οι ΗΠΑ τον περιορισμό της ρωσικής και της κινεζικής πρωτοβουλίας στην περιοχή αυτή. Τα τελευταία χρόνια είχαμε μια κατακόρυφη αύξηση αυτής της δράσης».
US President-elect Joe Biden. Source: SBS News
Τεράστια εσωτερικά προβλήματα
Ο Έλληνας διεθνολόγος πιστεύει ότι ο Τζο Μπάιντεν θα επικεντρωθεί σε αυτές τις διαδικασίες, όσο βέβαια του επιτρέπουν τα σημαντικά και τεράστια προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει στο εσωτερικό της χώρας του».
Ο κ. Λίτσας εκτιμά ότι ο νέος πρόεδρος κληρονομεί μια εξαιρετικά διχασμένη χώρα, ίσως για πρώτη φορά τόσο πολύ από τον τέλος του αμερικανικού Εμφυλίου. «Και δεν είμαι υπερβολικός σε αυτός! Οι σκηνές με τα διάφορες παραστρατιωτικές ομάδες να οπλοφορούν και να παρελαύνουν σε αμερικανικούς δρόμους, θύμιζαν άλλες εποχές σε προηγούμενους αιώνες για τις ΗΠΑ», λέει.
Σύμφωνα με τον κ. Λίτσα, ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος κληρονομεί τα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας τα οποία ούτε η προεδρία του Μπαράκ Ομπάμα ούτε εκείνη του Ντόναλντ Τραμπ κατάφεραν να αντιμετωπίσουν. «Και αυτά αφορούν κυρίως την μέση αμερικανική οικογένεια», λέει.
Ο ρόλος της ομογένειας
Ο κ. Λίτσας ρωτήθηκε για τον ρόλο της ομογένειας και του περίφημου Ελληνο-Αμερικανικού λόμπι: «Πρέπει να είμαστε εξαιρετικά ειλικρινείς για τα σημαντικά λάθη τα οποία έχει κάνει η Αθήνα, αναφορικά με το πώς βλέπει και πώς χρησιμοποίησε την ομογένεια τις προηγούμενες δεκαετίες».
Θεωρεί ότι η ομογένεια βρίσκεται σε ένα εξαιρετικά καλό επίπεδο αφού, «αργά και σταδιακά, σημαντικοί άνθρωποι στο εσωτερικό της Ουάσινγκτον οι οποίοι βέβαια αποτελούν την πρώτη γραμμή της ελληνοαμερικανικής κοινότητας, δημιουργούν ξανά σχέσεις με αυτούς τους οποίους ονομάζουμε φορείς του “βαθέως αμερικανικού κράτους”, κάτι που είναι πολύ σημαντικό».
Ωστόσο, σημειώνει ότι η Ελλάδα και η εκεί ομογένειά της έχει να ανταγωνιστεί μια δραστήρια τουρκική δημόσια διπλωματία (public diplomacy).
«Σε αυτήν την διαδικασία έχουμε να διανύσουμε πολύ μεγάλο διάστημα εξαιτίας του ότι η Τουρκία επενδύει τρομακτικά μεγάλα ποσά στην δημόσια διπλωματία της. Η Ελλάδα, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, ουσιαστικά έχει σταματήσει να επενδύει, όσο θα έπρεπε τουλάχιστον, σε αυτό τον τομέα».
«Για παράδειγμα, βλέπουμε σε πολλές περιπτώσεις, άρθρα σε διάφορες σημαντικές και μεγάλες εφημερίδες, να υποστηρίζουν ουσιαστικά και να προβάλουν τις τουρκικές θέσεις και όλοι να αναρωτιόμαστε πώς είναι αυτό δυνατό»! 
'US Foreign Policy in the Eastern Mediterranean: Power Politics and Ideology Under the Sun', by Spyridon N. Litsas. Source: Spyridon N. Litsas
Η ανατολική Μεσόγειο στο επίκεντρο νέου βιβλίου
Το νέο βιβλίο του κ. Λίτσα φέρει τον τίτλο «U.S. Foreign Policy in the Eastern Mediterranean: Power Politics and Ideology Under the Sun» από τον αμερικανό-ελβετικό εκδοτικό οίκο Springer και κυκλοφορεί και στην Αυστραλία.
«Αφορά ουσιαστικά την αμερικανική εξωτερική πολιτική στην ανατολική Μεσόγειο. Αλλά, όχι μέσα από μια καταγραφή της καθημερινότητας», λέει στο SBS Greek.
«Επιδιώκω να αναδείξω τα θεωρητικά ζητήματα τα οποία οι διαφορετικές σχολές σκέψης των ΗΠΑ εφαρμόζουν, ως μια τακτική άσκησης της εξωτερικής πολιτικής».
Πατήστε Play στην κεντρική φωτογραφία για να ακούσετε το podcast
