Vai trò của người cha hiện nay, đặc biệt là tại Úc, có những khác biệt so với quan niệm truyền thống. Dưới đây là một số điểm khác biệt về vai trò của người cha.
Phương pháp nuôi dạy con lấy cha mẹ làm trung tâm
Một cách tiếp cận phổ biến mà cha mẹ thường áp dụng là đặt mình là trung tâm của mọi quyết định. Trong mô hình này, cha mẹ kiểm soát, quyết định mọi việc, và thường không trao quyền cho con cái.
Mong muốn và cảm xúc của con thường không được xem trọng. Trẻ con thường chỉ là người nghe theo, không được tham gia vào việc quyết định. Trong trường hợp này, trẻ thường không được quan tâm và có thể cảm thấy bị bỏ rơi.
Phương pháp nuôi dạy con này cũng thể hiện qua việc cha mẹ không chú trọng lắng nghe và tương tác với trẻ con. Thay vào đó, họ chỉ quan tâm đến việc trẻ con tuân thủ các lệnh và quy tắc mà cha mẹ đặt ra. Trẻ em thường bị cấm nói lên ý kiến của mình và thường phải tuân theo ý cha mẹ mà không có sự thảo luận.
Một khía cạnh khác là việc cha mẹ áp đặt lựa chọn và ý muốn của họ lên con, quyết định học gì, chơi gì, và thậm chí là nghề nghiệp mà con phải theo đuổi. Thiếu sự đồng cảm và tôn trọng đối với ước mơ và mong muốn của con.
Phương pháp lấy con làm trọng tâm
Phương pháp giáo dục lấy con làm trung tâm tạo điều kiện để con phát triển độc lập. Cha mẹ trong trường hợp này đóng vai trò như người hướng dẫn và hỗ trợ, đồng thời tôn trọng tính cách và mong muốn riêng của con.
Bằng cách khuyến khích giao tiếp mở và thể hiện sự quan tâm, cha mẹ có thể tạo ra môi trường cho con phát triển bản thân, tự tin và có khả năng đưa ra quyết định.
Điều này giúp trẻ phát triển sự độc lập và bản sắc cá nhân một cách tự nhiên, đồng thời thấu hiểu về tính trách nhiệm và quan tâm đối với mọi thành viên trong gia đình.
Người cha thường thấy vai trò của mình là người hướng dẫn, hỗ trợ và thúc đẩy sự độc lập của con, thay vì kiểm soát hoặc áp đặt ý muốn cá nhân lên con.
Người cha có xu hướng đặt mình vào vị trí của con, thể hiện sự quan tâm bằng cách lắng nghe, đồng cảm và thấu hiểu. Cha mẹ tạo ra một môi trường an toàn cho con thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của mình.
Tôn trọng ý kiến và lựa chọn của con
Cha hiện đại khuyến khích con trẻ thể hiện ý kiến và tham gia vào quá trình đưa ra quyết định. Họ không đặt ra quyết định thay cho con mà tạo điều kiện cho con tự tham gia vào quyết định và học cách đối diện với hậu quả của quyết định đó.
Cha thường dành thời gian để thảo luận và thúc đẩy cuộc trò chuyện mở với con, giúp con phát triển khả năng giao tiếp và giải quyết vấn đề.
Tạo môi trường học tập và phát triển
Người cha thường khuyến khích con tham gia vào các hoạt động học tập và phát triển, không chỉ trong môi trường học đường mà còn ở những hoạt động ngoại khóa, sở thích cá nhân.
Cha có thể chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và kỹ năng của mình với con, giúp con hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh và phát triển tư duy sáng tạo.
Thể hiện tình yêu và quan tâm
Cha thể hiện tình yêu và quan tâm một cách mở cửa và chân thành. Điều này bao gồm việc thể hiện tình cảm bằng cách ôm, hôn, nói lời yêu thương và biểu đạt sự ủng hộ cho con.
Tư duy tích cực và khuyến khích
Cha thường khuyến khích con thử nghiệm, khám phá, và không sợ thất bại. Cha tạo ra tinh thần tích cực trong việc đối diện với thách thức và học hỏi từ kinh nghiệm.
Gia đình nhỏ của Tiến sĩ Cường Lã.
Làm sao để người cha xây dựng mối quan hệ gắn kết với con?
Xây dựng mối quan hệ tốt với con cái là một hành trình dài, đòi hỏi kiên nhẫn, hiểu biết và nỗ lực không ngừng. Bằng cách dành thời gian để thấu hiểu con sâu sắc hơn, bạn có thể xây dựng một mối quan hệ vững chắc và ý nghĩa.
Đầu tiên và quan trọng nhất, hiểu rõ về con. Tìm hiểu nhu cầu, ước mơ, mong muốn và sở thích của con. Hiểu về đặc điểm cá nhân của con như giới tính và mối quan tâm với một vấn đề cụ thể.
Hãy tập trung vào cách con thích nói chuyện. Mỗi trẻ em có cách riêng để thể hiện tâm tư, có thể thông qua nói chuyện trực tiếp, hoặc qua các hoạt động khác nhau như vẽ tranh, chơi thể thao hoặc thậm chí trong khoảnh khắc khi bạn đang lái xe. Dù con thích cách nào, quan trọng nhất là phải lắng nghe một cách chân thành.
Lắng nghe tích cực là một yếu tố cực kỳ quan trọng. Khi con nói, tập trung toàn tâm và tạo ra sự kết nối bằng cách giữ giao tiếp bằng mắt. Cho con cảm giác rằng bạn thật sự quan tâm đến những gì con chia sẻ.
Nhu cầu phát triển của trẻ
Hãy kiên nhẫn và đồng cảm với con khi chúng chia sẻ cảm xúc hoặc suy nghĩ của mình. Thể hiện sự thấu hiểu và tôn trọng, ngay cả khi bạn không hoàn toàn đồng tình.
Cuối cùng, đặt câu hỏi mở để khuyến khích cuộc trò chuyện sâu sắc hơn. Điều này giúp con phát triển suy nghĩ và cảm xúc của mình.
Chia sẻ kinh nghiệm của bản thân là cách tuyệt vời để thể hiện tình cảm và sự tôn trọng đối với con cái. Hãy chia sẻ những trải nghiệm của bạn, những thử thách và hạnh phúc trong cuộc sống, như vậy con cái sẽ thấy rằng cha là người đáng tin cậy và con có thể mở lòng.
Trong thời đại công nghệ, hãy sử dụng công nghệ một cách cân nhắc. Nếu con cái thích giao tiếp qua tin nhắn hoặc các ứng dụng nhắn tin, hãy sử dụng những nền tảng này để duy trì liên lạc. Tuy nhiên, vẫn duy trì các cuộc trò chuyện trực tiếp để tạo cơ hội giao tiếp trực tiếp và thể hiện sự quan tâm.
Tôn trọng ranh giới của con cũng là điều quan trọng. Hãy thấu hiểu rằng đôi khi con cần thời gian hoặc không gian để xử lý cảm xúc của mình trước khi chia sẻ. Đừng ép buộc hay thúc ép, tạo điều kiện cho con cảm thấy thoải mái để trò chuyện khi con sẵn sàng.
Khen ngợi và khuyến khích là cách tuyệt vời để củng cố hành vi tích cực của con cái.
Là một hình mẫu, người cha cần thể hiện cách giao tiếp tốt thông qua tương tác với người khác. Con cái sẽ học từ việc quan sát cách bạn giao tiếp với người khác, từ cách bạn xử lý xung đột đến cách bạn thể hiện tôn trọng và đồng cảm.
Vai trò của người cha khi con lớn lên
Một số cân nhắc quan trọng giúp người cha điều chỉnh cách nuôi dạy và giao tiếp với con cái khi chúng lớn lên:
1. Khuyến khích tính độc lập: Khi con cái trưởng thành, quá trình khuyến khích tính độc lập của con rất quan trọng. Hãy cho phép con đảm nhận những trách nhiệm và quyết định phù hợp với lứa tuổi của mình. Điều này giúp họ học từ những sai lầm và trở nên tự tin hơn trong việc đối mặt với cuộc sống.
2. Sự hỗ trợ và hướng dẫn: Mặc dù trẻ em trưởng thành, con vẫn cần sự hỗ trợ tinh thần và lời khuyên từ cha mẹ. Hãy lắng nghe và đưa ra lời khuyên khi cần thiết, tạo ra một môi trường hỗ trợ cho họ để con cảm thấy an toàn và được đồng hành.
3. Tôn trọng lựa chọn: Khi con cái đạt độ tuổi có khả năng đưa ra quyết định quan trọng, người cha tôn trọng và ủng hộ quyết định của con. Đồng thời, tôn trọng quyền riêng tư và ranh giới của con khi con trưởng thành.
4. Tài chính độc lập: Khuyến khích con cái đảm nhận trách nhiệm tài chính và học cách quản lý tài chính cá nhân. Điều này giúp con trở nên độc lập và tự tin trong việc quản lý cuộc sống.
5. Buông tay: Buông bỏ nhu cầu kiểm soát hoặc bảo vệ quá mức. Cho phép con cái trải nghiệm cuộc sống, học hỏi từ sai lầm và thành công, thậm chí khi đó là những thất bại.
6. Hiện diện hỗ trợ: Hãy tiếp tục là sự hiện diện hỗ trợ trong cuộc sống của con mà không áp đặt quá nhiều. Hãy giúp đỡ khi cần thiết nhưng tôn trọng sự độc lập và lựa chọn của con cái.
7. Chấp nhận thay đổi: Mối quan hệ cha mẹ và con cái sẽ thay đổi theo thời gian và sự trưởng thành của con. Hãy thích nghi với những thay đổi này và tôn trọng vai trò mới của mỗi người trong gia đình.
Mời quý vị nhấn vào audio để nghe phỏng vấn với khách mời, Tiến sĩ Cường Lã.
Tiến sĩ Cường Lã là chuyên gia về Sức khỏe Cộng đồng. Anh có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu học thuật, chính sách và vận động chính sách về sức khỏe và phát triển cộng đồng.
